Home // // Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου // Γιατί πάμε διακοπές;

Γιατί πάμε διακοπές;

Duration: 1

Σε αυτό το ερώτημα υπάρχουν πάρα πολλές απαντήσεις. Κάποιοι πάνε διακοπές για να ξεκουραστούν μετά από μια δύσκολη περίοδο δουλειάς και πίεσης, κάποιοι άλλοι πάνε για να κάνουν μπάνια, κάποιοι για να επισκεφτούν μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, κάποιοι για να διασκεδάσουν σε ατελείωτα νυχτέρια σε μπαρ και ταβέρνες…

Με αυτή την αφορμή, και με βάση τα κείμενα του Ε.Σλήμαν και του Στ.Ψημένου (σελ. 11-12 του σχολικού βιβλίου), συζητάμε με τα παιδιά τι προκαλεί συγκίνηση και τι ενθουσιάζει τους τουρίστες από διαφορετικές χώρες και από διαφορετικές εποχές. Στη συνέχεια, τους παρουσιάζουμε την ακόλουθη γελειογραφία του Μιχάλη Κουντούρη, και τους ζητάμε να την περιγράψουν

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται ο επισκέπτης του μουσείου, ο οποίος παρατηρεί τα γλυπτά ενός αετώματος. Τα γλυπτά αυτά δεν αναπαριστούν αρχαίες θεότητες ή ήρωες, αλλά ανθρώπους σημερινούς που κάνουν διακοπές: Μία λουόμενη, ένας χαμογελαστός κύριος που τρώει σε ταβέρνα και ο σερβιτόρος που τον εξυπηρετεί. Τα αγάλματα αυτά έχουν στοιχεία που τα κάνουν να μοιάζουν με αρχαία (το λευκό χρώμα και η αποσπασματική τους μορφή) και ακόμα και το στήσιμό τους παραπέμπει στα γλυπτά του ανατολικού αετώματος του Παρθενώνα, αλλά οι σκηνές που αναπαριστούν είναι τελείως σημερινές, και αυτό είναι το αναπάντεχο της γελοιογραφίας.

Αυτό που βρίσκεται μπροστά στον επισκέπτη του μουσείου είναι το αντικείμενο της (επιδιωκόμενης) ψυχαγωγίας του. Ο ταξιδιώτης στις διακοπές του αποζητά άλλοτε την προσωπική του καλλιέργεια και άλλοτε τη διασκέδαση και την απαλλαγή από τις έγνοιες. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι το πρώτο είναι βαρετό, αδιάφορο και ταιριάζει περισσότερο σε ηλικιωμένους, ενώ κάποιοι άλλοι θα θεωρήσουν το δεύτερο επιφανειακό και ανούσιο. Όμως δεν υπάρχει κανόνας. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και άρα αναμένει διαφορετικά πράγματα στις διακοπές του.

Προτεινόμενες εργασίες:

• Να βρείτε και να περιγράψετε τα στοιχεία του αετώματος του Παρθενώνα που “καθρεφτίζονται” στη γελοιογραφία του Μ.Κουντούρη.
• Να ζωγραφίσετε μια καρτ ποστάλ, όπου θα συδυάσετε την εικόνα ενός γνωστού τόπου με μια προτεινόμενη δραστηριότητα διακοπών (πχ. το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης μαζί με ένα υπαίθριο μπαρ)

 Τόποι και άνθρωποι

Ο Στ.Ψημένος στο κείμενο 3 θεωρεί ότι πρέπει να γνωρίζουμε τον πολιτισμό και τους ανθρώπους ενός τόπου, και όχι μόνο την επιφανειακή εικόνα του τόπου: “Η Ελλάδα δεν είναι μόνο ήλιος και θάλασσα και τα υπέροχα τοπία που βλέπετε στις καρτ ποστάλ. Η Ελλάδα είναι και οι άνθρωποι που ζουν εδώ. Και αξίζει να αναζητήσετε στα ταξίδια σας και τα δύο, ίσως περισσότερο τους ανθρώπους της”. Προβληματίζεται όμως που σήμερα δεν μπορεί κανείς να συναντήσει πια εύκολα αυθεντικούς ανθρώπους στις τουριστικές περιοχές, κυρίως λόγω της παρουσίας πολλών ξένων τουριστών, που εργάζονται εκεί, αλλά κυρίως λόγω της ξενομανίας, που έχει “καταπιεί” την ιδιαιτερότητα του ελληνικού πολιτισμού.

Δεν ήταν αυτή η κατάσταση τη δεκαετία του 1960. Ο μεγάλος γελοιογράφος και χρονογράφος Μποστ (Μέντης Μποσταντζόγλου), γνωστός για την εσκεμμένη ανορθογραφία του, δημοσίευσε το άρθρο με τίτλο “Αιγαίον: αυτό το άγνωστον” (στον τόμο “Πεζά Κείμενα 1960-1965”. Ερμής 1998. σελ. 33-43), από το οποίο παρουσιάζουμε εδώ κάποια αποσπάσματα και τις γελοιογραφίες που το πλαισιώνουν.

Ο Μποστ ξεκινάει ένα ταξίδι στις Κυκλάδες, για να καταγράψει τις εμπειρίες του, που θα δημοσιευθούν στην εφημερίδα που δουλεύει. Σχεδιάζει μάλιστα και πρωτότυπους “χάρτες” των νησιών.

Από την αρχή του χρονογραφήματος προσποιείται τον αλαζόνα αλλά αφελή πρωτευουσιάνο, που όλα τού φαίνονται παράξενα: η γλώσσα των νησιωτών, τα έθιμά τους, οι καθημερινές τους συνήθειες. Από την άλλη, μπλέκεται σε διασκεδαστικά επεισόδια με ξένους τουρίστες, και καυτηριάζει την ξενομανία που είχε αρχίσει τότε να ενοπίζεται στις τουριστικές περιοχές:

Προτεινόμενες δραστηρότητες:

Διαβάστε τα αποσπάσματα από το κείμενο του Μποστ (εδώ, εδώ και εδώ) και συγκεντρώστε τα σχόλια του συγγραφέα σχετικά με τους κατοίκους των νησιών και τους ξένους τουρίστες. Οι ντόπιοι κάτοικοι των τουριστκών περιοχών εκείνης της εποχής τι διαφορές έχουν με τους αντίστοιχους σημερινούς;

• Εντοπίστε και ερμηνεύστε τα λογοπαίγνια του συγγραφέα, τόσο στα κείμενα όσο και στις γελοιογραφίες του.
• Γράψτε ένα γράμμα σε έναν φίλο σας, στο οποίο θα περιγράφετε ένα αστείο περιστατικό που σας συνέβη σε ένα τουριστικό μέρος.
• Σχεδιάστε έναν χάρτη της περιοχής σας, ο οποίος θα δημοσιευτεί σε έναν χιουμοριστικό ταξιδιωτικό οδηγό και εντάξτε σε αυτόν τα αξιοθέατα του τόπου σας.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή Στερεότυπα;

 Ο Μποστ επιλέγει ένα χαρακτηριστικό ή ένα στοιχείο που συνδέεται με τον κάθε τόπο, το διογκώνει και ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με αυτό. Για τη Σύρο, το στοιχείο αυτό είναι τα λουκούμια, για την Τήνο η Μεγαλόχαρη και ο Δεκαπενταύγουστος, και για τη Μύκονο ο Πέτρος ο πελεκάνος.

Όταν γίνεται αυτό για τους ανθρώπους, μπορεί να καταστεί στερεότυπο. Στον Asterix, συναντάμε συχνά τέτοια στερεότυπα, δηλαδή γενικευτικές απόψεις για ανθρώπους ή για λαούς. Για παράδειγμα, όταν ο Asterix πάει στην Ισπανία, συναντά τον Δον Κιχώτη, και τα καραβάνια των τσιγγάνων που όλο χορεύουν και τραγουδούν φωνάζοντας “όλε!”. Και τα δύο θεωρούνται σύμβολα της Ισπανίας και ταυτίζονται με το πνεύμα της ισπανικής κουλτούρας.

Αντίστοιχα, όταν πηγαίνει στη Βρετανία, παρουσιάζει τους ντόπιους με όλα τα στερεότυπα που έχουμε σήμερα για τους Βρετανούς: τη θρυλική τους ευγένεια, όπως δηλώνεται στη γλώσσα, την απόλυτη ακρίβεια στους χρόνους τους, τη μανία για το τσάι (στον Asterix είναι μόνο ζεστό νερό).

Για τα στερεότυπα και το πόσο αυτά μάς επηρεάζουν κατά τη γνωριμία μας με ανθρώπους ή λαούς και στη γνώμη μας γι’ αυτούς, μπορεί να γίνει μια μεγάλη συζήτηση στην τάξη – εφόσον βέβαια υπάρχει χρόνος και εάν το επίπεδο των παιδιών το επιτρέπει – με αφετηρία τα παραπάνω αποσπάσματα από τον Asterix και τους χάρτες “στερεοτύπων” που θα βρούμε σε αυτόν τον σύνδεσμο. Ενδεικτικά, εδώ αντιγράφουμε τον χάρτη για το πώς υποτίθεται ότι βλέπουν την υπόλοιπη Ευρώπη οι Έλληνες:

Προτεινόμενες δραστηριότητες:

• Να βρείτε τα υποκείμενα των ρημάτων στους διαλόγους των αποσπασμάτων του Asterix.
• Να γράψετε ένα κείμενο 2-3 παραγράφων, όπου θα πραγματεύεστε το θέμα των στερεοτύπων: Είναι αντικειμενικές κρίσεις τα στερεότυπα; Πώς μπορούν να μας επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά στην άποψή μας ή τη συμπεριφορά μας απέναντι στους άλλους; Να χρησιμοποιήσετε όσα μάθατε στην ενότητα αυτή σχετικά με τους τρόπους ανάπτυξης παραγράφων.